فرونشست زمین در تهران

یکی از مخرب ترین پدیده های محیط زیستی فرونشست زمین است که تهران را به شدت تهدید می کند. نشست زمین تهران به دلیل تخلیه آب های زیرزمینی به بحرانی جدی تبدیل شده است. این پدیده باعث ایجاد فروچاله های تهران شده و خطر زمین لغزش را افزایش داده است. برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی و صدور غیراصولی مجوز حفر چاه  از دلایل اصلی این بحران است. فرونشست های ایجاد شده ممکن است تا ۵۰ هزار سال باقی بمانند و جبران آن در آینده غیرممکن خواهد بود.

 

علل اصلی فرونشست زمین در تهران

مهم ترین دلیل بحران فرونشست در تهران، برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی است. کاهش سطح آب های زیرزمینی به دلیل حفر چاه های غیرمجاز و مصرف بی رویه باعث فشرده شدن لایه های خاک و در نتیجه نشست زمین تهران شده است.

 

عواقب خطرناک فرونشست و فروچاله ها

فروچاله های تهران زیرساخت های شهری مانند جاده ها و خطوط مترو را تهدید می کنند، و خطر زمین لغزش تهران را در دامنه های شیب دار افزایش داده اند. ترک خوردگی ساختمان ها و آسیب به تاسیسات زیرزمینی از دیگر پیامدهای این بحران از نظر امروزی است.

راهکارهای مقابله با بحران فرونشست

برای کاهش بحران فرونشست، مدیریت صحیح منابع آب و جلوگیری از تخلیه آب های زیرزمینی ضروری است. احیای آبخوان ها از طریق تغذیه مصنوعی، کنترل حفر چاه های غیرمجاز و استفاده از روش های آبیاری کارآمد در کشاورزی می تواند به کاهش این معضل کمک کند. همچنین، نظارت دقیق بر ساخت وسازها در مناطق پرخطر مانند مناطقی که زمین لغزش تهران در آن ها محتمل است، باید در دستور کار قرار گیرد.

 

راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با فرونشست

میانگین جهانی فرونشست ۲ سانتی متر در سال است، اما در تهران این رقم به ۱۲ تا ۲۵ سانتی متر رسید. دلیل اصلی کاهش بارندگی، برداشت بی رویه از سفره های زیرزمینی و مشکلات زیست محیطی است.

• انتقال آب از طالقان و سد لار به تهران
• اجرای طرح رینگ قمربنی هاشم برای تعادل بخشی منابع آبی
• بازچرخانی آب و احیای منابع زیرزمینی
• مسدود کردن چاه های غیرمجاز و نظارت بیشتر بر برداشت آب

خطرات

• تخریب زیرساخت ها جاده ها، خطوط مترو، ساختمان ها
• کاهش ذخایر آب زیرزمینی و بحران کم آبی شدیدتر
• خطر فروچاله های ناگهانی در مناطق مسکونی

اقدامات فرمانداری تهران برای کاهش فرونشست

احمد قیومی، معاون استاندار و فرماندار تهران، اعلام کرد که لایحه ای در مجلس در حال بررسی است تا تکالیف دستگاه ها در کاهش فرونشست مشخص شود. وی پیگیری طرح های تعادل بخشی آب و جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز را از اولویت های فرمانداری تهران دانست.

 

جمع بندی

اگر اقدامات فوری برای کنترل تخلیه آب های زیرزمینی انجام نشود، شاهد تشدید فروچاله های تهران و افزایش خطر زمین لغزش خواهیم بود.  فرونشست زمین مانند یک زلزله خاموش عمل می کند و اثرات آن به تدریج نمایان می شود. اگر امروز برای کاهش برداشت آب های زیرزمینی و مدیریت منابع آبی چاره اندیشی نشود، ممکن است در آینده هیچ راه جبرانی وجود نداشته باشد.